تمیز منقول و غیر منقول در نحو عربی
اسمی است[ نکره ،منصوب وغالبا جامد] که بعد ازیک اسم مبهم(نا مشخص ) یا یک جمله مبهم (نسبت یا رابطه
نامشخص درجمله )می اید بطوری که اگر تمییز اورده نشود ،معنی اسم یا جمله دارای وجوه مختلف می باشد.
مثال : عندی ثلاثون کتاباً
توضیح:کلمه «ثلاثون» مبهم است وبرای معنی ان احتمالات زیادی وجود دارد:
ثلاثون قلماً ، ثلاثون دفترا ، و ثلاثون………………
کلمه «کتاباً» مقصود از «ثلاثون» را بیان کرده است.
تمییز بر دو نوع است:
۱- تمییز مفرد یا ذات( أسماء وأشیاء) :منظور تمییزی است که بعد از یک «اسم مبهم» می اید.
۲- تمییز جمله یا نسبت(رابطه بین دو چیز): منظور تمییزی است که بعد از یک «جمله مبهم»می اید.
تمییز مفرد: برای تشخیص این تمییز باید اسمهای مبهم را بشناسیم وبدانیم بعد از انها تمییز می اید.
اسمهای زیربه تمییزمفرد نیاز دارند :
۱- مقدار ۲- عدد۳- شبه مقدار
تمییز نسبت بر دو نوع است:
۱- تمییز منقول (در اصل نقش دیگر ی غیر از تمییز داشته است)
۲-تمییز غیر منقول(در اصل نقش دیگر ی غیر از تمییز نداشته است)
توضیح: «تمییز منقول »درابتدا بصورت مضاف و مضاف الیه بوده است و نقش دیگری داشته است (برای
ایجاد ابهام )مضاف ومضاف الیه ازهم جدا شده ومضاف به صورت تمییزدر امده ومضاف الیه به جای ان(در
این مثال فاعل) نشسته ونقش ان را گرفته است .
مثال: طابت نفسُ علیٍّ= طاب علیّ نفساً
ابتدا «نفساً» مضاف بوده و نقش فاعل(نفسُ)داشته است سپس از مضاف الیه جدا شده و تمییز قرار گرفته است
ومضاف الیه(علیّ) بجای فاعل نشسته است.
تمییز منقول بر سه نوع است:
۱-تمییزی که در اصل فاعل بوده است
۲-تمییزی که در اصل مفعول بوده است
۳-تمییزی که در اصل مبتدا بوده است
روش پیدا کردن اصل تمییز
۱-در جمله حاوی تمییز،اگر فعل وجود دارد ولازم است پس تمییز در اصل فاعل بوده است
مثال: حسنت هذه التلمیذهُ أدباً حسن أدب هذه التلمیذ
۲-در جمله حاوی تمییز ،اگر فعل وجود دارد ومتعدی است پس تمییز در اصل مفعول بوده است.
مثال: حفظتُ الدرسَ عنواناً حفظتُ عنوانَ الدرسِ
۳-در جمله حاوی تمییز ،اگر فعل وجود نداردپس تمییز در اصل مبتدا بوده است
مثال: أنت أکثرُ منّی مالاً مالکُ أکثرُ منّی
تمییز غیرمنقول:برای تشخیص تمییز غیر منقول تمییز را مبتدا یا فاعل یا مفعول قرار می دهیم اگر معنی صحیح
نشود تمییز غیر منقول است.
مثال :فاض الإناءُ ماءً( ظرف پر از اب شد )
اگر«ماء» را فاعل قرار دهیم معنی صحیح نیست پس غیرمنقول است (فاض ماءُالإناءِ ) اب ظرف پر شد
مواردی که تمییز مشتق واقع می شود:
۱-بعد از فعل کفی .مثال: کفی بالله شهیداً. ۲-بعد ازعدد . مثال:رأیت أحدَ عشرَ معلماً.
۳-بعد از اسم تفضیل (خیر). فالله خیر حافظاً
تمیز منقول و غیر منقول در نحو عربی
منبع: maghsoodi1.blogfa.com
همچنین بخوانید : http://www.naasar.ir/badal/