خواص رزبری – چگونگی کاشت رزبری – کاشت برای اولین بار در ایران
محققان پژوهشکده کشاورزی سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران برای اولین بار در کشور میوه «رازبری» را در منطقه دشت ناز شهر ساری کشت و تولید کردند.
به گزارش خبرگزاری مهر، بتول حسین‌پور، مجری طرح کشت و تولید میوه رازبری گفت: این میوه نوعی تمشک است و با تمشک سیاه که در ایران یافت می‌شود تفاوت‌هایی از جمله رنگ قرمز گوجه‌ای و مزه ترش دارد.
وی افزود: این نوع توت میوه توخالی و به جای تیغ بر روی ساقه دارای بافت کرکی است. این میوه دارای خواص دارویی و غذایی بالا شامل انواع ویتامین‌ها، آنتی اکسیدان‌ها و مواد معدنی مفید به میزان زیاد است و عصاره تولیدی از این گیاه اثرات تایید شده‌ای در درمان بیماری‌هایی مانند آنفلوانزا و دیابت دارد.
این پژوهشگر بیان کرد: میوه رازبری از ارزش غذایی و تجاری بالایی برخوردار است و میوه ای بسیار گران و با تقاضای بالا است.
حسین‌پور گفت: تولید این گیاه از طریق کشت بافت در منطقه دشت ناز شهر ساری و با هدف بررسی تولید تجاری با موفقیت انجام شد که باردهی این گیاه در این منطقه نشان دهنده فرصت مناسب برای تولید تجاری و انبوه آن و عرضه به بازار در استان مازندران است.
رَزبری (سرخ تمشک)
جنس Rubus بیش از ۷۵۰ گونه دارد که تقریبا در تمامی دنیا پراکنده اند. این گونه ها را به سه دسته می توان تقسیم کرد: سرخ تمشک (Raspberry)، سیاه تمشک (Blackberry)، توت کوهی(Dewberry).
سیاه تمشک و سرخ تمشک بر اساس رنگ میوه رسیده نام گذاری نشده اند، چرا که سیاه تمشک هایی وجود دارند که میوه رسیده آن به رنگ قرمز است و همچنین با این که میوه رسیده بیشتر رزبریها (سرخ تمشک ها) به رنگ قرمز می باشد ولی رزبری به رنگ سیاه هم موجود است: (Rubus occidentalis)؛ و در ضمن با دورگه گیری های جدید، سرخ تمشک هایی به رنگ های بنفش، طلایی و آبی هم تولید شده اند.
تفاوت اصلی تقسیم بندی بر اساس سیاه تمشک و سرخ تمشک بر این پایه است که نهنج میوه چیده شده سیاه تمشک بر روی میوه باقی می ماند در حالیکه نهنج سرخ تمشک بر روی شاخه به جا می ماند. به زبان ساده تر انتهای میوه های چیده شده رزبری (سرخ تمشک) دارای حفره است.
گروه رزبری ها (سرخ تمشک ها) شامل ۱۱۷ گونه هست، و R.idaeus معروفترین گونه آن است و بیشتر ارقام تجاری امروزی رزبری های سرخ رنگ، حاصل دورگه گیری بین دو گونه R.idaeus و R.strigosus هستند.
رزبری ها (سرخ تمشک ها) گیاهان چند ساله ای هستند که ساقه های دو ساله برخاسته از زیر زمین، توسط یک ریشه متمرکز چند ساله تولید می شود. یک ساقه جدید در اولین سال بین ۲۰۰-۶۰ سانتیمتر که نهایت ارتفاع رشدی خود است، رشد می کند. در این سال این ساقه بندرت گل می دهد و برگ هایی بزرگ شامل ۵-۳ برگچه مجزا بر روی آن می روید. در بیشتر گونه ها ساقه ها دارای خار هستند.
در سال دوم این ساقه ها رشد طولی نداشته و به عوض آن ساقه های جانبی تولید کرده و برگ های کوچک تری با سه برگچه در آن می روید.
گل ها از اواخر بهار در این شاخه های کوچک شکوفا شده و گلدهی تا فصل سرما ادامه پیدا می کند. گل ها دارای پنج کاسبرگ سفید است.
میوه های گونه های وحشی معمولا یک سانتیمتر قطر و وزنی بین ۵-۳ گرم دارند ولی میوه ارقام تجاری دارای سایز بزرگ تری است. میوه ها شیرین است و تابستان تا پاییز تشکیل می شود.
بعضی ارقام پاکوتاه هستند و احتیاجی به قیم نیست. این ارقام را می توان در گلدان کاشت. ولی به طور غالب بیشتر آن ها احتیاج به قیم دارند.
هدف از کاشت این گیاه، میوه آن است و اصولا کاشت آن به عنوان گیاه زینتی بی معنی است و چون میوه ها فقط در ساقه های دو ساله تشکیل می شود، پس از میوه دهی کلیه ساقه هایی که میوه در روی آن تشکیل شده، از سطح زمین قطع می شود. بنابراین این گیاه هرساله به هرس احتیاج دارد.
نیازمندی های محیطی
خاک:
خاک مناسب برای کاشت رزبری ها، خاک های لومی یا شنی لومی است که غنی از کود پوسیده گاوی و نیز باید دارای زهکش خوبی باشد. در پاییز می توان به خاک کاشت گیاه، کود پوسیده را اضافه کرد. همچنین مناسب ترین اسیدیته خاک ۶٫۵ تا ۶٫۸ است.
آبیاری:
به آبیاری منظم و متوسط احتیاج دارد ولی در فصل گرما به آبیاری بیشتری احتیاج دارد و نباید اجازه داد گیاه خشکی بکشد. آب دهی زیاد در خاک هایی با زهکش بد یا خاک های سنگین باعث پوسیدگی ریشه می شود.
نور:
به مکانی با نور مستقیم و زیاد احتیاج دارد.
دما:
در صورت کاشت در باغچه فصل زمستان گیاه خزان می کند و زمستان را می گذراند. در صورت نگهداری در گلدان، ریشه های آن یخبندان سبک را می تواند تحمل کند ولی دمای منفی ۶ درجه به صورت ممتد باعث خشک شدن ریشه ها می شود. قبل از چنین سرمایی باید گلدان را به مکانی گرمتر مثل گاراژ انتقال داد. همچنین این گیاه برای میوه دهی نیاز سرمایی دارد و این نیاز سرمایی چیزی در حدود ۸۰۰ ساعت قرار گیری گیاه در سرمای ۵ درجه تا منفی ۲ درجه است.
تکثیر
با استفاده از قلمه و هم چنین تقسیم بوته می توان رزبری ها را تکثیر کرد.