بیت الغزل چیست
بیت الغزل یا شاه بیت در اصطلاح شعر کلاسیم فارسی بیتی را گویند که از حیث زیبائی و دقایق و ظرافیف کلام نسبت به سایر ابیات شعر از برجستگی و امتیاز برخودار باشد و معمولا کیفیتی وصفی دارد. حافظ گوید:
شعر حافظ همه بیت الغزل معرفتست
آفرین بر نفس دلکش ولطف سخنش
این اصطلاح را می توان به قسمت های برجسته ای از نثر یا بخش های ممتازی از شعر آزاد نیز تعمیم داد مشروط بر آنکه از مفهوم بیت توسعا قطعه و بخش مورد نظر باشد
خالش میان ابرو الحق بجا فتاده
بیت الغزل نشانی از انتخاب دارد.
همچنین بخوانید : زمان پریشی چیست
کلیم
در زبان انگلیسی اصطلاح purple patch مأخوذ از کلمات لاتینی () است که اول بار توسط هوراس شاعر روم باستان در کتاب هنر شاعری به کار رفت و از آن پس به ادبیات راه یافت و به قسمت هائی از شعر یا نثر اطلاق می شود که از حیث زیبائی و معیارهای هنری نسبت به دیگر قسمت ها، برجسته تر و زیباتر باشد.
سیما داد – فرهنگ اصطلاحات ادبی ۸۷
کوچک‌ترین واحد کامل در شعر کهن فارسی بیت است که دو مصراع (مِصرَع) را شامل می‌شود.
بیت در زبان عربی به معنی خانه[۱] و در اصطلاح، حداقل شعر است که از دو مصراع تشکیل شده باشد.[۲]
نمونه:
به نام خداوند جان و خرد کزین برتر اندیشه برنگذرد
(فردوسی)
بیت مُصَرّع
اگر هر دو مصراع یک بیت قافیه‌دار باشند، آن بیت را مصرّع می‌نامند؛ یعنی قافیه‌دار. نمونه:
بنی‌آدم اعضای یک پیکرند که در آفرینش ز یک گوهرند
چو عضوی به درد آورَد روزگار دگر عضوها را نمانَد قرار
تو کز محنت دیگران بی‌غمی نشاید که نامت نهند آدمی
(سعدی)
یت القصیده شاه بیت . بیت القصیده آنست که نخست شاعر را معنی در خاطر آید و آنرا نظم کند و بناء قصیده بر آن نهد و ممکن باشد که در قصیده بهتر از آن بیت بسیار افتد و عامه شعراء بیت القصیده آنرا خوانند که بهترین ابیات قصیده بوده . (المعجم فی معاییر اشعار العجم ). بیت الغزل و بیت القصیده ، بیتی که از جمیع ابیات هر دو قسم ، لفظاً ومعناً دل پسند و مطبوع باشد. (آنندراج ) :
بر دو لعل آن دو عنبرین مصرع
هست بیت القصیده ای خط تو.
علی نقی کمره ای
بیت الغزل به انگلیسی purple patch