شبه خبر چیست
pseudo-statment
اصطلاحی در نقد ادبی است . این اصطلاح را «آی آ ریچاردز» منتقد معاصر برای تمایز میان خبر علمی از خبر شعری وضع کرد. منظور ریچاردز از خبر بیان علمی واقعیتی است که قابل اثبات باشد. از سوی دیگر، نمودهای شبیه خبر یا شبه خبر، واقعیتی است که در شعر یافت می شود اما قابل اثبات و منطبق با منطق نیست. نقش خبرهای شعری آن است که طرز تلقی و احساسات خواننده را هدایت کند. این مفهوم و تمایز دلالت بر آن دارد که شعر، خبر را به شیوه خاص خودش که در واقع نوعی جعل است، بیان می کند. به بیان دیگر شبه خبر، بیان واقعیتی شعری است که به واسطه بیان شاعرانه در شعر ارائه می شود.
فرهنگ اصطلاحات ادبی سیما داد
شبه خبر ( pseudo-statment) شبه گزاره نیز ترجمه شده است.
به گمان «ریچاردز» زبان علم، زبانی است که صحت گزاره های آن را لزوما می توان با روش های علمی – تجربی اثبات کرد. حال آنکه شعر واجد گزاره های علمی نیست و به همین دلیل طبیعی است که اگر خواننده ای بخواهد شعر را مانند متن علمی بخواند، آن را سراسر کذب تلقی خواهد کرد. وی در توصیف گزاره های شعری از اصطلاح شبه گزاره استفاده می کند و در تعریف آن می گوید: شبه گزاره گونه ای از واژگان است که صرفا با تأثیرش در ایجاد کردن انگیزه ها و نگرش هایمان و انتظام دادن به آنها توجبه می شود.
—
جمله در زبان فارسی از لحاظ نوع پیام و محتوی به ۵ گونه تقسیم می‌شود. یکی از انواع جمله که خبری (وقوع یا عدم وقوع کار یا وجود یا عدم وجود حالتی)را بیان می‌کند، جمله خبری نامیده می‌شود.
مثال: رامین نشست، رامین ننشست(که نهی جمله ی اول است)
—
جُملِه یک یا چند فراکرد مرتبط به هم را شامل می‌شود که پیام کاملی را از فرستنده پیام (گوینده، نویسنده) به گیرنده پیام (شنونده، خواننده) برساند. ما مقصود خود را به صورت جمله بیان می‌کنیم. جمله یک یا مجموع چند جمله است.
—
از نگاه ساختار
جمله ساده: جمله‌ای که تنها از یک فراکرد تشکیل یافته باشد.
نمونه: فردا سالگرد پیروزی مردم نیکاراگوئه است.
جمله مرکب: جمله‌ای که از دو یا چند فراکرد همپایه ساخته شده‌است.
نمونه: اگر به مریض دارو داده نشود، خواهد مرد.
جمله پیچیده: جمله‌ای که از یک فراکرد پایه و یک یا چند فراکرد پیرو ساخته شده‌است.
نمونه:علی به درس ریاضیات که از درس‌های مشکل است، علاقه دارد.
از نگاه هدف
جمله از لحاظ هدف و پیامی که منتقل می‌کند دارای انواع زیر است:
جمله خبری: جمله‌ای است که واقع شدن (یا نشدن) یا بودن (یا نبودن) حالتی را بیان می‌کند.
نمونه: فردا سالگرد پیروزی مردم نیکاراگوئه‌است.
جمله پرسشی: جمله‌ای است که در آن با استفاده از کلمات پرسشی یا تغییر لحن پیرامون موضوعی سؤال می‌کند.
نمونه: فردا چه روزی است؟
جمله عاطفی یا جمله تعجبی:جمله‌ای است منعکس کننده یکی از عواطف انسانی که اگر شامل تعجب یا تحسین باشد بدان جمله تعجبی نیز گفته و در انتهای جمله از این نشانه «!» استفاده می‌کنیم.
نمونه: چه باغ باصفایی!
جمله امری: جمله‌ای است که با آن انجام دادن کاری یا دست داشتن و پذیرفتن صفت یا حالتی بصورت مثبت یا منفی خواسته می‌شود؛ که به شکل مثبت آن فعل امر و شکل منفی آن فعل نهی می‌گوییم.
نمونه: همه در جای خود بایستند.
جمله دعایی: جمله‌است که حاوی دعا یا نفرین باشد.
از نظر معنی
جمله از نظر معنی نیز به دو قسمت تقسیم می‌شود:
۱- جملهٔ خبری: اگر جمله‌ای بیان کنندهٔ خبری باشد، چه در زمان گذشته و چه در زمان حال و چه در زمان آینده، آن را جملهٔ خبری می‌گویند؛ مانند: تقی رفت، حسین می‌آید، منوچهر خواهد رفت.
۲- جملهٔ انشایی: جمله‌ای است که مفهوم جملهٔ خبری را نرساند؛ مانند: جملهٔ امری – دعایی – استفهامی – تمنایی- شرطی – ندایی؛ بنابراین جملات زیر انشایی هستند:
بیا / مرو / الهی او به زودی نجات یابد / کاش او را بیابد / اگر او به خانهٔ ما بیاید… / ای پسر به کار نیک بکوش.
به طور کلی اگر بتوانیم در جمله‌ای احتمال صدق و کذب بدهیم خبری و در غیر این صورت انشایی است.