نگاهی به قدرت و جنسیت از منظر ادب و بی‌ادبی در رمان‌های نوجوانانِ فارسی‌زبان

نگاهی به قدرت و جنسیت از منظر ادب و بی‌ادبی در رمان‌های نوجوانانِ فارسی‌زبان
برای دانلود فایل کامل مقاله اینجا کلیک کنید
نویسنده
حسین رحمانی
دانشگاه پیام نور
چکیده
پژوهش حاضر به بررسیِ تأثیر قدرت و جنسیت در اتخاذ رویکردهای مؤدبانه یا بی‌ادبانه از سوی شخصیت‌های قدرتمند و ضعیف، و نیز مردان و زنان، در ده رُمانِ برگزیدۀ نوجوانان فارسی‌زبان، بر اساس نظریۀ ادبِ براون و لوینسون، و نظریۀ بی‌ادبیِ کالپپر می‌پردازد. رمان‌های نوجوانانِ فارسی‌زبانِ منتشرشده در فاصلۀ سال‌های 1391- 1381، جامعۀ پژوهش را تشکیل می‌دهد و آثار مورد بررسی بر پایۀ معیارهای تألیفی‌بودنِ اثر، گفت‌وگومحوربودنِ داستان، مورد تأییدبودن از سوی صاحب‌نظران، و . . . انتخاب شده است. داده‌های پژوهش با استفاده از آزمون آماریِ خی دو، مورد بررسی قرار گرفته و نتایج حاصل نشان می‌دهد که قدرت و ادب رابطۀ معکوسی باهم دارند، یعنی هرچه قدرت افراد بیشتر باشد، از استراتژی‌های بی‌ادبیِ بیشتر و هرچه جایگاه قدرت ضعیف‌تر باشد، از استراتژی‌های ادبِ بیشتری استفاده می‌کنند. بر همین اساس، مشخص شد که شخصیت‌های زن، در برخورد با شخصیت‌های مرد، رفتار زبانیِ مؤدبانه‌تری دارند و شخصیت‌های مرد، بیشتر از شخصیت‌های زن از استراتژی‌های بی‌ادبی استفاده می‌کنند.
کلیدواژه ها
ادب؛ بی‌ادبی؛ رمان نوجوانانِ فارسی‌زبان؛ قدرت؛ جنسیت
مراجع

اکبرپور، احمد (1382). من نوکر بابا نیستم. تهران: افق.

امیریان داوود (1390). گردان قاطرچی‌ها. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.

بابامرندی، مژگان (1391). من یک مرد عنکبوتی شبیه رستم خواهم شد. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.

بایرامی محمدرضا (1383). پل معلق. تهران: افق.

بایرامی محمدرضا (1387). گرگ‌ها از برف نمی‌ترسند. تهران، قدیانی.

ثابت، فرزانه (1388). راهکارهای ادب در درخواست. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زبان‌شناسی همگانی. دانشگاه تربیت معلم سبزوار.

حاجی محمدی، ساناز (1389). بررسی زبان غیرمؤدبانه بین زنان و مردان فارسی‌زبان تهرانی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زبان‌شناسی همگانی. دانشگاه علامۀ طباطبایی.

خانیان، جمشید (1387). طبقۀ هفتم غربی. تهران: افق.

خانیان، جمشید (1389). شب گربه‌های چشم­سفید. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.

شاه آبادی، حمیدرضا (1386). لالایی برای دختر مرده. تهران: افق.

شکاری، الهه (1390). مطالعۀ زبان و قدرت در گفتمانِ محل کار فارسی‌زبانان با توجه به صورت‌های خطاب و استراتژی‌های ادب. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد هنرهای نمایشی. دانشگاه تبریز.

رفیعی سخایی، سودابه (1390). تحلیل گفتمان ادب در شخصیت‌پردازی و پیشبرد کنشِ نمایش‌نامه: مطالعۀ موردیِ گزیده‌ای از نمایش‌نامه‌های ایرانی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زبان‌شناسی همگانی. دانشگاه هنر.

گلشیری، سیامک (1389). اولین روز تابستان. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.

لطفی، خدیجه (1390). عدم رعایت ادب و قدرت: رویکرد منظورشناختیِ بین‌زبانی به استفاده از الگوهای غیرمؤدبانه با توجه به قدرت. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زبان‌شناسی همگانی. دانشگاه علامۀ طباطبایی.

نعمتی، آزاده (1382). “تحلیلی بر تفاوت‌های زبانیِ زنان و مردان: تحقیقی در جامعه‌شناسی زبان”. مجلۀ دانشکدۀ علوم انسانی دانشگاه سمنان، ش5، 92ـ73.

هدایت، ندا (1384). “تأثیر جنسیت بر نحوۀ تقاضا (پژوهشی در حوزۀ جامعه‌شناسی زبان)”. دوفصلنامۀ پژوهش زبان و ادبیات فارسی، دورۀ جدید، ش4، بهار و تابستان 1384، 40 ـ17.

یگانه، علی (1375). رابطۀ جنس و سن با ادب: مطالعۀ بین‌فرهنگی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد آموزش زبان انگلیسی. دانشگاه اصفهان.

یوسفی، محمدرضا (1382). گواتی. تهران: شعلۀ اندیشه.