بررسی راهکارهای افزایش مهارت خواندن

بررسی راهکارهای افزایش مهارت خواندن
برای دانلود فایل کامل مقاله اینجا کلیک کنید

نویسندگان:  خاوری سیدخسرو*

* دانشکده زبان های خارجی دانشگاه تهران

چکیده:

فرایند فراگیری مهارت های زبان خارجی بحثی است مفصل و در ابعادی گسترده، که از دیرباز مورد نظر استادان آموزش زبان و خود زبان آموزان بوده است. با اشراف به این گستردگی، آنچه که موضوع بررسی این نوشتار قرار می گیرد، تنها اختصاص به افزایش مهارت خواندن دارد؛ زیرا سایر ابعاد این آموزش می تواند خود منشاء مقالات دیگر باشد. در دانشگاه های ایران برخورد اولیۀ زبان آموزان بزرگسال با متونی است که بیشتر با رشتۀ تحصیلی آنها ارتباط دارد. این که چگونه می توان دانشجویان را به خواندن صحیح یک متن و درک مطلب مؤثر آن عادت داد، همواره مدنظر بسیاری از متخصصان آموزش زبان بوده است و چنین است که مهارت خواندن نه تنها حاصل کندوکاو و تجربه می شود؛ بلکه بیشتر از سایر مهارت ها، توجه و علاقۀ دانشجو را جلب می کند.

کلید واژه: خواندن، دریافت، ارتباط، انتخاب متن، فنون یادگیری

مهارت خواندن چیست و چگونه میتوان بهتر مطالعه کرد؟
کارشناسان در سراسر جهان همیشه تاکید بر این موضوع داشته اند که یکی از حساس ترین نیازها برای یادگیری در زندگی امروز مهارت خواندن میباشد که باید توسط دانش آموزان جدی گرفته شود.مهارت خواندن در اینکه در تمامی موارد تحصیلی به موفقیت برسیم به ما کمک زیادی میکند و سبب میشود رنگ و بوی موفقیت را احساس کنیم.

علی‌رغم اینکه بسیاری از کارشناسان می‌گویند، مهارت در خواندن یکی از مهم‌ترین نیازهای یادگیری دانش آموزان در زندگی امروز است و به نوعی پایه مشترک موفقیت در همه زمینه‌های تحصیلی به شمار می‌آید، اما به نظر می‌رسد این موضوع هنوز در بسیاری از مدارس جدی گرفته نشده و اولیای مدرسه بهای چندانی به آن نمی‌دهند، این در حالی است که سواد خواندن به عنوان یک مهارت کلان زبانی باعث دستیابی انسان به تجارب متعدد و مختلف می‌شود.

مهارت خواندن را اینگونه تعریف می کنند: «خواندن در برگیرنده مجموعه ای از مهارت هاست که پایه مشترک موفقیت در همه زمینه‌های تحصیلی می‌شود. محور اصلی سوادآموزی، خواندن است و از هرکسی انتظار می‌رود که خواندن و نوشتن را بداند اکثر کودکان به شوق یادگیری خواندن به مدرسه می روند و تحصیلات رسمی خود را با خواندن و نوشتن شروع می‌کنند. هدف نهایی از کسب توانایی خواندن، رسیدن به مرحله‌ای است که فرد بتواند نوشته‌ای را بخواند، آن را نقد و بررسی کند و درنهایت به نیازی از نیازهای خود پاسخ گوید.»عدم توجه به این موضوع تنها به معلمان اختصاص نمی یابد، بلکه سهل انگاری برخی از والدین در این زمینه را هم باید به آن اضافه کرد.

برای جنین‌تان لالایی بخوانید
این موضوع را نگین درخشنده که سال‌هاست با دانش آموزان سر و کار دارد و همچنین عضو شورای کتاب کودک است تایید می کند؛ آنجا که در گفت و گو با اصفهان زیبا می‌گوید: «متاسفانه بسیاری از خانواده ها فکر می‌کنند که مهارت خواندن فقط از پایه اول دبستان شروع می شود، در صورتی که اینطور نیست و مادر از همان موقعی که جنین در شکمش است، باید به این موضوع اهمیت دهد. برای مثال، خواندن لالایی، قرآن، کتاب و … در دوران بارداری می تواند در تقویت مهارت خواندن در کودکان تاثیر بسزایی داشته باشد؛ چرا که شنیدن اولین حسی است که در جنین شکل می گیرد.»اینگونه که او می‌گوید: «روان‌شناسان کودک ثابت کرده اند که کودک در زمان تولد با افرادی که صدایشان را شنیده است، ارتباط بهتر و قوی تری برقرار می‌کند؛ چون آن صداها برایش آشناتر هستند، بنابراین والدین مهم ترین آموزگار برای کودک خودشان هستند و موفقیت فرزندانشان در گرو نقشی است که آنها ایفا می کنند.» درخشنده می افزاید:« این پدر و مادر هستند که نخستین واژه ها را به فرزند خود هدیه و اینگونه کودکشان را با ساختار اصلی زبان آشنا می‌کنند. والدین نباید این نکته را فراموش کنند که پشت چهره غیرفعال نوزاد یک مغز فعال وجود دارد که با آواهای دوست داشتنی زبان، ترانه ها و صداها تغذیه می شود.»

خواندن را جدی بگیرید
پایین بودن سرانه مطالعه در ایران یکی از مشکلاتی است که در حوزه فرهنگ بارها از آن نام برده شده است؛ موضوعی که از نظر درخشنده معلول بی توجهی به مهارت خواندن در کودکان از سوی والدین است. او می گوید:«در کشورمان هنوز فرهنگ مطالعه و خواندن جا نیفتاده که دلیل اصلی اش این است که والدین در دوران کودکی برای فرزندانشان کتاب، لالایی و … نمی‌خوانند و آن را جدی نمی‌گیرند. موقعی که این روند ادامه پیدا کند باعث می‌شود کودکی که به پایه های بالاتر می‌رسد نتواند با این مهارت خو بگیرد و به تجزیه و تحلیل مسائل مختلف بپردازد.» در حال حاضر کتاب‌های زیاد و مختلفی در حوزه کودکان در بازار است، اما همه آنها از محتوای مناسب و غنی برخوردار نیستند و همین هم باعث می شود که خیلی از والدین در انتخاب کتاب مناسب و پرفایده برای کودکانشان گمراه شوند. این عضور شورای کتاب کودک تاکید می کند:«به نظر من بهترین انتخاب کتابی که والدین می توانند برای فرزندانشان انجام دهند، این است که به سایت شورای کتاب کودک مراجعه کنند و از بین آنها گزینش کنند؛ چرا که شورای کتاب کودک حدود 55 سال است که در حوزه نشر کودکان فعالیت می کند و ماهیانه کتاب‌های جدیدی را ارائه می دهند. این شورا همچنین از تجربه های افراد بزرگی همچون توران میرهادی، نوش‌آفرین انصاری و … استفاده می کند.» درخشنده می گوید: «پس از اینکه کودکان آرام آرام با مهارت خواندن و کتابخوانی آشنا شدند، والدین می توانند آنها را با ادبیات ملی همچون شاهنامه و قابوس نامه و یا داستان های قرآنی و … اخت دهند.» استفاده از شیوه ها و ابزارهای نوین و خلاق برای تقویت مهارت خواندن راهکار مهم و اساسی است که از نظر درخشنده می تواند ذهن کودکان را پویا کند و سواد خواندن را به آنها یاد دهد: «یکی از بهترین روش هایی که می تواند مهارت خواندن را به کودکان آموزش دهد، خواندن داستان و تصویرسازی برای آنهاست. والدین با خواندن داستان از کودکان بخواهند که خودشان را جای شخصیت های مختلف داستان بگذارد و به جای آنها تصمیم گیری کنند.»

لیلا مقیمی

منبع : اصفهان زیبا