استعاره جهتی چیست ؟

استعاره جهتی چیست ؟
استعاره از دیرباز مفهومی بوده است که در حوزه مطالعات ادبی قرار داشته است اما در زبان شناسی شناختی که از مکتب های نوین زبان شناسی است، استعاره پدیده ای زبانی به طور عام و زبان ادبی به طور خاص نیست بلکه پدیده ای شناختی و ذهنی است و آنچه در زبان ظاهر می شود، صرفا نمودی از این پدیده ذهنی است و در واقع استعاره های ادبی و زیبایی شناختی فقط زیر مجموعه ای از استعاره اند.
لیکاف دو نوع استعاره را معرفی می کند یکی استعاره مفهومی و دیگری استعاره تصویری
در تقسیم بندی دیگر انواع استعاره های مفهومی را می توان به سه دسته استعاره های هستی شناسانه، ساختی و جهتی تقسیم کرد.

تعریف استعاره جهتی:
این نوع استعاره با جهت های مکانی مثل بالا، پایین، جلو، عقب، پشت، بیرون، مرکز و حاشیه و … مرتبظ هستند. در واقع این جهت های مکانی غالبا از بدن انسان نشأت می گیرند و بدن انسان به عنوان نقطه صفر مکانی در نظر گرفته می شود و این جهت ها نسبت به بدن انسان تعیین می شوند.
برای مثال در جمله روحیه اش پایین آمده است شرایط نامطلوب روحی در پایین توصیف شده است. در این مثال چیزی پایین یا بالا نیست بلکه بد بودن شرایط روحی به پایین بودن تشبیه شده است چون در ذهن انسان پایین، نشانه کمتر بودن است.

البته شایان ذکر است که جهت های استعاری تصادفی و قراردادی نبوده و ریشه در تجارب فیزیکی و فرهنگی انسان دارد و ممکن است از فرهنگی به فرهنگ دیگر متفاوت باشد.

استعاره جهتی به انگلیسی : orientational metaphor

استعاره جهتی به عربی : الاستعارة الاتجاهیة