بیت مدور چیست؟ به چه بیتی مدور گفته می شود
می توان گفت بیت مدور خاص شعر عربی است و در عروض فارسی جایی ندارد یا اینکه حداقل مرسوم نیست.
بیت مدور بیتی است که یک بخش از کلمه در مصراع اول است و ما بقی آن در مصراع دوم
برای روشن تر شدن مطلب یک مثال می آوریم:
أنا لا أهجر المحبو / ب فی عسرن وفی یسرن
اگر دقت کنیم کلمه محبوب در این بیت آمده است اما فقط چهارحرف “محبو ” در مصراع اول قرار دارد و بخش دیگر یعنی “ب” در مصراع بعد قرار گرفته است. به این گونه ابیات در عروض عربی بیت مدور گفته می شود.
مثال های دیگر:
خفّف الوَطْءَ ما أظنّ أَدِیْمَ الـ. / أرض إلا من هذه الأجساد
البته در فارسی نیز گاهی به چنین ابیاتی بر می خوریم که بیشتر جنبه طنز دارد
رفیق خوب من میرزا ابوالقا / سُمش در مصرع اول نشد جا
کوچک‌ترین واحد کامل در شعر کهن فارسی بیت است که دو مصراع (مِصرَع) را شامل می‌شود.
بیت در زبان عربی به معنی خانه[۱] و در اصطلاح، حداقل شعر است که از دو مصراع تشکیل شده باشد.[۲]
نمونه:
به نام خداوند جان و خرد کزین برتر اندیشه برنگذرد
(فردوسی)
بیت مُصَرّع
اگر هر دو مصراع یک بیت قافیه‌دار باشند، آن بیت را مصرّع می‌نامند؛ یعنی قافیه‌دار. نمونه:
بنی‌آدم اعضای یك پيكرند که در آفرینش ز یک گوهرند
چو عضوی به درد آورَد روزگار دگر عضوها را نمانَد قرار
تو کز محنت دیگران بی‌غمی نشاید که نامت نهند آدمی