ارزش فرهنگی ترجمه ضرب‌المثل‌ها و کنایات (عربی- فارسی)
برای دانلود فایل اصلی مقاله اینجا کلیک کنید
نویسندگان
شهریار نیازی* ؛ حافظ نصیری
چکیده
روش‌های ترجمه ضرب‌المثل‌ها و کنایات به عنوان بخشی از زبان و فرهنگ، نقش بسزایی را در برقراری ارتباطات ایفا می‌کند، علی‌رغم اینکه برخی بازتاب‌های فرهنگی گاهی در تعابیر یاد شده به دلیل به کارگیری روش‌های نامناسب در ترجمه مورد غفلت قرار می‌گیرند.
از آنجا که یکی از اهداف ترجمه، ایجاد و ارتقاء ارتباط بین فرهنگ‌هاست نادیده گرفتن جنبه‌های فرهنگی متون در ترجمه می‌تواند موجب کاهش ارزش‌های علمی و فرهنگی آثار ترجمه شده باشد.
مقاله حاضر در صدد تبیین این مشکل و ارائه برخی راه‌حل‌هاست.
کلیدواژه‌ها
زبان؛ فرهنگ؛ ضرب‌المثل؛ کنایه؛ ترجمه
—
چندین سال پیش فیلمی خارجی را در شبکه های داخلی پخش شده بود که اسمش را مرد ساندویچی ترجمه کرده بودند. وقتی فیلم به پایان رسید، در واقع موضوع فیلم هیچ ربطی به نام آن نداشت. اسم فیلم در حقیقتsandwich man بود. فیلم قصه ی یک مرد تراکت پخش کن بود که بیشتر وقتش در خیابان‌ها می گذشت و حتی غذایش را هم در خیابان می‌خورد و در حقیقت sandwich man اصطلاحی بود که در فرهنگ آن کشور به دارنده‌ی چنین شغلی اطلاق می‌شد و به غلط ترجمه تحت‌اللفظی شده بود.
نقش فرهنگ در ترجمه مطلبی است که توجه بسیاری از نظریه پردازان ترجمه را به خود جلب کرده و رویکرد جدیدی را مطرح کرده است. در این رویکرد جایگاه فرهنگ چنان با اهمیت شده است که می توان گفت ترجمه بدون توجه به ملاحظات فرهنگی هر دو زبان مبدا و مقصد کاری مکانیکی و بی معناست. در تعریف ترجمه و فرهنگ و ارتباط بین آنها مطالبی چون انتقال فرهنگ، چالش فرهنگی ترجمه مقالات دینی، ترجمه فرهنگی، و در روشن ساختن لزوم ترجمه فرهنگی به آنها اشاره شده است.
در ترجمه ی مقالات خارجی گاهی وقت ها پیش میاید که مترجم برای کلمه ای در زبان مبدا هم معنی یا هم ارزی پیدا نمی کند برای همین مجبور می شود که همان کلمه ی خارجی را به همان صورت که بوده در مقاله ترجمه شده ی خود بیاورد. اگر برای این جور کلمات سریعا هم ارزی در زبان مقصد ساخته نشود کلمه ی مورد نظر در فرهنگ آن کشور جا افتاده و بر سر زبان ها جاری می شود. این گونه است که ترجمه بر فرهنگ کشور ها تاثیر می گذارد
درباره مقدار تاثیر گذاری مترجمان در ادبیات یک کشور در میان جوامع دیگر باید گفت که ترجمه به عنوان یک کار جالب و هنری و خلاقانه نیازمند به احساسات مترجم نسبت به فرهنگ سایر ملل است. در یک جمله می توان گفت که فرهنگ و ترجمه دو بخش وابسته به هم می باشند و یک مترجم بدون تسلط بر یکی از اینها نمی تواند کار خود را به خوبی و با بهترین کیفیت انجام دهد.