اویغورها مردم ساکن شمال غرب چین هستند که در ایالت خودگردان سین کیانگ یا ترکستان شرقی (اویغورستان) به مرکزیت اورومچی زندگی می‌کنند. مردم اویغور از اقوام ترک و مسلمان سنی هستند. به غیر از استان سین کیانگ چین؛ مطابق آخرین آمارِ مربوط به سال ۲۰۰۹ میلادی، بخشی از اویغورها اینک ساکن کشور قزاقستانو بخشی کوچکی هم ساکن کشور قرقیزستان هستند.
پیش از دوره تجدد که از طریق روس‌ها وارد این منطقه شدد، ساکنان حوضه تاریم تعلق به قوم مخصوص یا واحد سیاسی مشخصی نداشتند. مردم منطقه کاشغر خود را کاشغری، مردم منطقه ختن خود را ختنی، و … می‌نامیدند و اگر در مورد هویت دیگری از آن‌ها سؤال می‌شود خود را مسلمان می‌دانستند. آن‌ها برای اشاره به منطقه بزرگ‌تر حوضه تاریم از عنوان آلتی‌شهر (شش‌شهر) یا یتی‌شهر (هفت‌شهر) استفاده می‌کردند که به تعداد واحه‌های‌های این منطقه بیابانی اشاره دارد. اصطلاح اویغور تا آن زمان تنها در کتاب‌های کمتر شناخته شده تاریخی به چشم می‌خورد و منظور از آن نیز تنها تورفان و هامی در سین‌کیانگ شرقی بود.[۸]
خواجه رشیدالدین فضل‌اللّه همدانی در جامع‌التواریخ می‌نویسد که کلمه اویغور در زبان ترکی قدیم به‌معنای «به هم پیوستن و مدد کردن» است. خان ترک، اوغوزخان نه پسر داشته‌است که جمع آن‌ها را اویغور گفته‌اند. اویغورها یکی از معروفترین ملل ترک هستند که فرهنگ و زبان آن‌ها پایه سایر زبان‌های ترکی محسوب می‌شود و از اولین ملل ترک‌زبان بوده‌اند که به دین اسلام گرویده‌اند.[۹]
آنچه نویسندگان مسلمان دوره‌های بعد دربارهٔ اوغوزخان و بیست و چهار قبیلهٔ اوغوز نقل کرده‌اند، از تاریخ غازانی است، بخصوص مورد تواریخ آل سلجوق، که مؤلف آن بلندپروازیهای خیالی چنگیزخان را از تاریخ غازانی گرفته و فقط اوغوزخان را به جای چنگیزخان نهاده، نمونهٔ خوبی از این اقتباس است. یک دانشمند ترک که در اثر این تحریف دچار اشتباه شده نظر داده‌است که «مجموعهٔ قوانین ترکان اوغوز» «مبنای یاسای معروف چنگیزخان» را برای ما به جای گذارده‌است. همچنین بین ترکمانان دریای خزر، اوزخان (به جای اوغوزخان) تا قرن نوزدهم میلادی به عنوان جد قومشان معروف بود.
دربارهٔ همبستگی‌های زبان‌شناسی و نژادشناسی اغوزها با سایر اقوام ترک عقاید مختلف است[نیازمند منبع]. در دائرةالمعارف اسلام دربارهٔ طوایف نه‌گانه اغوز، چنین آمده: غز لغت تازی است که به قبیلهٔ ترکان اوغز اطلاق می‌شود. ظاهراً قوم بزرگی که در قرن ششم همهٔ قبایل ساکن چین تا دریای سیاه را به صورت امپراطوری واحدی از صحرانشینان درآورد، بدین نام خوانده شده‌است. این قوم از طوایف متعدد مرکب بوده‌اند که از جهت کثرت عدد خانواده و وسعت اراضی با یکدیگر اختلاف بسیار داشته‌اند و مهمترین این طوایف عبارت بودند از طوایف نه‌گانه اغوز (تغز اوغز): اغوز، اویرات، آرلاد، جلایر، تاتار، قنقرات، قیات، کرائیت و مغول.
ریشه‌های ایرانی اویغورها
برخی از اقوامی که امروز ترک نامیده می‌شوند در اصل ترک نیستند بلکه ترک‌زبان شده‌اند برای نمونه می‌توان کشورهای عرب زبان مانند مصر و الجزایر را نام برد یعنی عربیزه شده‌اند نه این که از نظر تباری عرب باشند. اویغورها و ازبک‌ها از نظر نژادی، اقوامی به صورت کامل ترک نیستند به‌طوری‌که اویغورها میزان زیادی تبار سغدی (از اقوام باستانی ایران شرقی) دارند و شهرهای ختن و کاشغر در گذشته از شهرهای ایرانی بوده‌اند.