دانلود کتاب موسوعه معانی الحروف العربیه
از اینجا دانلود کنید
تألیف: علی جاسم سلمان
دار أسامه – عمان
۲۰۰۳م
در این کتاب انواع حروف شرح و توضیح داده شده و برای هر یک مثال آورده شده است
عکس زیر یک نمونه از مباحث کتاب است
—
آن چه قصد داریم در این مبحث طرح کنیم انواع حروف جر و چگونگی مجرور شدن اسم به دنبال این حروف است. قبل از هر چیز باید بدانیم منظور از حروف جر و مجرور به این حروف چیست.
خوب است قبل از پرداختن به آن، معادل آن را در زبان فارسی بیابیم.
ما در زبان فارسی بسیاری از حروف را به کار می بریم مانند: از ، به ، برای ، در و … امّا از این حروف تنها با همین نام یاد می کنیم و کاربرد آن ها نیز ایجاد ارتباط میان جملات می باشد.
امّا در عربی این حروف کاربرد دیگری نیز دارند و آن این است که حرکت کلمه ی پس از خود را تبدیل به کسره می کنند و لذا به این حروف، حروف جر می گویند و کلمه ی پس از آن ها مجرور نامیده می شود.
اکنون به انواع حروف جر دقت کنید:
” مِن ( از ) ، إلی ( به سوی ) ، علی ( بر ) ، فی ( در ) ، اللّام ( برای ) و … ” می باشد.
حروف ” من و إلی و علی و فی ” حروفی هستند که بعد از آن ها اسم قرار می گیرد امّا ” اللّام ” می تواند پس از آن فعل نیز بیابید.
برای تطبیق بیشتر قواعد به تمارین زیر دقت کنید:
– جاء علیُّ … المدرسةِ و دَخَلَ … البیتِ ( مِن ، فی / فی ، مِن / علی ، إلی )
دقت به معانی حروف می تواند شما را در انتخاب گزینه ی صحیح یاری کند.
کتبت ، مریمُ رسالةً … أبیها ( علی ، إلی ، مِن )
– سأل التلمیذ سۆالاً … معلّمِه و طلب … ه الإجابة ( فی ، ب / مِن ، فی / مِن ، مِن )
جلست الأمُّ … الکرسیّ و أرضعت طفلها ( مِن ، لِ ، علی )
– شهد الولدُ الشجارَ … فوق الأسوار ( مِن ، علی ، لِ )
ربُّکُم أَعلَمُ … ما … نفوسکم ( اسراء – 25 ) ( ب ، فی / مِن ، ب / فی ، ب )
( پروردگارتان به آن چه در درون شماست آگاه تر است )
اللّه الذی رَفَعَ السَّمواتِ … غیرٍ عَمَدٍ تَرَونَها ثمَّ استوی … العَرشِ (رعد – 2 ) ( علی ، بِ / ب ، علی / مِن ، علی )
( خداوند همان کسی است که آسمان ها را بدون ستونهایی که بتوانید آن ها را ببینید، برافراشت پس بر عرش قدرت قرار گرفت )
و سَکَنتُم … مساکِنِ الَّذینِ ظلموا أنفُسَهم ( ابراهیم – 45 ) ( من ، إلی ، فی )
( در منازل کسانی که به خویشتن ستم کردند ساکن شدید )
فَاصدَع … ما تُومَرُ وَ أَعرِض … المُشرِکین ( حجر – 94 ) ( ب ، عن / عن ، ب / من ، فی )
( به آن چه مأموریت داری عمل کن و از مشرکان روی گردان )
أنزَلَ … السّماءِ ماءً ( رعد – 17 ) ( علی – ب – مِن )
( خداوند از آسمان آبی فرو فرستاد )
نکته : برخی از افعال هستند که با یک حرف جر مخصوص معنای مخصوصی به خود می گیرند مانند: ” عَرَضَ عَن ” که به معنای ” رویگردان شدن ” است حال آن که این فعل به تنهایی و بدون حرف جر ” عن ” به معنای ” آشکار شدن ” می باشد.
إنّما أنت منذورٌ و … کلّ قومٍ ماد ( رعد – 7 ) ( إلی ، لِ ، بِ )
( تو فقط بیم دهنده ای و برای هر گروهی هدایت گری است )
و ما لَنا أَلّا نَتَوکَّلَ … اللّهِ و قد هَدانا سُبُلَنا ( ابراهیم – 12 ) ( علی ، ب ، مِن )
( و چرا بر خدا توکل نکنیم با اینکه ما را به راه های سعادت رهبری و هدایت کرده است ؟ )
هذا بلاغٌ … النّاس و … نیذروا به و … یعلموا أَنّما هو إلهٌ واحدٌ و … یَذَّکَّروا اوُلو الألباب ( ابراهیم – 52 )
( لِ ، لِ ، لِ ، لِ / مِن ، لِ ، ب ، لِ / ب ، لِ ، من ، علی )
( این ( قرآن ) ابلاغی برای عموم مردم است تا به وسیله ی آن انذار شوند و برای اینکه بدانند او خدای یکتاست و برای این است که خردمندان پند گیرند )
وَ تَری المُجرِمینَ یَومَئِذٍ مٌقَرَّنین … الأصفاء ( ابراهیم – 49 ) ( إلی ، فی ، مِن )
( در آن روز مجرمان را با هم در غل و زنجیر می بینی )
وَ خفِض … هما جَناحَ الذُلِّ … الرَّحمَةِ و قل ربّ ارحَمهٌما کما رَبََانی صغیراً ( اسراء ، 24 ) ( من ، ل / علی ، مِن / ل ، من )
( پرو بال تواضع خویش را از روی محبت و لطف در برابر آنان ( پدر و مادر ) فرود آر و بگو : پروردگارا !
همان گونه که آن ها مرا در کودکی تربیت کردند مشمول رحمتشان قرار ده )
و کلّ إنسانٍ أَلزَمناه طائِرَهُ … عُنُقِه و نُخرِجُ … ه یوم القیامةِ کتاباً یلقاه منشوراً ( اسراء – 13 ) ( مِن ، ل / علی ، فی / فی ، ل )
( هر انسانی ، اعمالش را بر گردنش آویخته ایم و روز قیامت نامه ی اعمالش را برای او بیرون می آوریم که آن را در برابر خود گشوده می بیند )
أُنظَر کَیفَ فَضَّلنا بَعضَهُم … بعضٍ و … الآخرةِ أَکبَرُ دَرَجاتٍ و أَکبَرُ تَفضیلاً ( اسراء – 21 ) ( علی ، لِ / لِ ، علی / مِن ، علی )
( ببین چگونه بعضی را بر بعضی دیگر برتری بخشیده ایم. درجات آخرت مهمتر و برتری هایش بشتر است) .
موفق باشید
مرکز یادگیری سایت تبیان – تهیه: فاطمه شیرزاد