انتقاد دکتر آذرتاش آذرنوش از موازیکاری در برگردانهای عربی به فارسی
دکتر آذرتاش آذرنوش استاد زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران در گفتوگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم ، با اشاره به ترجمه آثار منتشر شده در حوزه ادبیات فارسی به زبانهای دیگر گفت: متأسفانه نویسندگان و مترجمان ما در این زمینه کمکاریهای فراوان کردهاند،در حالیکه آثار بسیاری از زبان عربی به فارسی منتشر شده در زمینه ترجمه آثار فارسی حداقل به زبان عربی تاکنون اقدامات جدی صورت نگرفته است.
وی افزود: هر چند قیاس بین آثار ترجمه شده فارسی با عربی دشوار است، چرا که کشورهای عربیزبان در مقابل کشورهای فارسیزبان بیشتراند، در نتیجه آثار نویسندگانشان نیز بیشتر است، اما باید توجه داشته باشیم که ادبیات ما بسیار غنیتر و پربارتر است.
این نویسنده تصریح کرد: از طرف دیگر دانشجویان رشته ادبیات عرب انبوهی از آثار منتشر شده به زبان عربی را به فارسی برگرداندهاند، برای نمونه دهها ترجمه از آثار جبران خلیل جبران در بازار کتاب به چشم میخورد که کمکی به ما نمیکند، بلکه موازی کاری صرف است.
آذرنوش افزود: اما در مقابل عکس این عمل اتفاق نمیافتد،چرا که زبان فارسی دارای پشتوانه عظیمی است که برگردان آن به عربی از عهده دانشجویان بر نمیآید، همچنین عربها ترجیح میدهند، ادبیات اروپایی را ترجمه و منتشر کنند،تا ادبیات پربار فارسی. در حالیکه در ایران چه در زمینه ادبیات نرم یعنی رمان و شعر و چه در زمینه ادبیات تحقیقی آثار شاخص و فراوانی را داریم که از آثار منتشر شده در کشورهای دیگر بسیار برتر هستند. اما عربها از ترجمه این کتابها عاجزند.
این نویسنده گفت: من اساسا با واژه صادرات کتاب مخالفم چرا که کتاب یک کالای فرهنگی است و صادرات برای آن معنا ندارد، ما باید ادبیاتمان را به گونهای اعتبار ببخشیم که دنیا به آن جذب شود، مگر خیام و مولانا آثارشان صادر شد که مخاطب جهانی پیدا کردند.
وی ادامه داد: امروز وظیفه ما این است که قبل از هر چیز به تولید آثار شاخص بپردازیم و پس از آن ترجمههای خوب و کاملی از آنها را برای ارائه در بازارهای جهانی ارائه کنیم. البته در حال حاضر نیز جریانهایی نیز وجود دارد که آثار را به زبانهای دیگر ترجمه میکنند، اما فعالیتشان اندک است.