آشنائی زدائی چیست ؟ آشنائی زدایی به چه معناست

آشنائی زدائی چیست ؟ آشنائی زدایی به چه معناست
آشنایی زدایی در اصطلاح به معنی ساختن پدیده ها در هنر است.به این معنی که هنرمند در اثر خود،به گونه ای نامعمول به پدیده ها بنگرد و آن ها را غیر از آنچه که متعارف است توصیف کند و و در نتیجه پدیده ها را از حوزه ی آگاهی روزمره خارج کند.برای مثال مثال،در شعر زیر از بیدل دهلوی،واژگان آشنایی هم چون : گرم،نوید،سروش،شکست،رنگ،دوش،شمع،عبرت،انجمن،بالیدن و جوش به صورت زیر به کار رفته است :

گرم نوید کیست سروش شکست رنگ؟

کز خویش رفته ایم به دوش شکست رنگ

مانند دود شمع،در این عبرت انجمن بالیده ایم

لیک ز جوش شکست رنگ

در این شعر،واژگان آشنا و ساده ی مذکور،در ساختاری پیچیده و دشوار بیان شده اند و خواننده را وا می دارد تا دوباره و چند باره به واژه ها بنگرد و برای دریافت معنی شعر،معنی هر واژه و رابطه ی آن ها را با یکدیگر به دست آورد.حتی برخی از ساخت های ادبی و مجازی زبان،دستخوش خودکارشدگی شده اند،برای نمونه عبارت های زیادی هم چون ” چه قیافه ی بانمکی دارد ” و … را شنیده ایم اما هرگز متوجه وجود حس آمیزی یا تشبیه در آن ها نمی شویم.یکی از سویه های مهم آشنایی زدایی در شعر،غرابت زبانی اثر و نامتعارف بودن روش بیان است.

آشنایی زدایی در شعر به صورت های گوناگونی شکل می گیرد :

۱-آشنایی زدایی در حوزه قاموسی : کلمه ای در جایی به کار رود که خلاف انتظار خواننده یا شنونده باشد .

۲-آشنایی زدایی در نحو زبان : که ذهن خواننده به طور منطقی به سمتی کشیده می شود و سپس با اشاره ای و نکته ای،ناگهان نظر خواننده را به مستثنایی جلب می کند که معنی قبلی را از اساس،دگرگون سازد.

آشنایی زدایی در شعر،از طریق هنجار گریزی صورت می گیرد.
آشنائی زدایی به عربی : انزیاح
معنای انزیاح
آشانی زدایی به انگلیسی : Defamiliarization
منبع : ادبستان شعر و هنر