روش های ترجمه متون علمی – تکنیک های ترجمه : به طور کلی ترجمه تخصصی متون علمی با متون روزمره متفاوت بوده و نیاز به تکنیک های خاصی دارد. از آن جا که ترجمه متون مختلف علمی نیازمند تسلط به اصطلاحات و واژگان تخصصی در رشته خاصی است، لذا اولین گام در ترجمه تخصصی، دانش در زمینه تخصصی متن خواهد بود. ترجمه متون تخصصی مانند مقالات مستلزم تسلط بر هر دو زبان مبدا و مقصد، هدف نوشتار و همچنین یک فرد آگاه است که مفاهیم علمی موجود در متن را درک کند. مترجمین تخصصی معمولا افراد تحصیلکرده در رشته تخصصی مورد نظر هستند (این رشته‌ها محدودیتی نداشته و شامل کلیه رشته‌ها مانند: پزشکی، زیست شناسی یا مجموعه علوم انسانی یا مهندسی هستند). گاهی اوقات آنها پژوهشگرانی در زمینه مورد نظر هستند که درجه بالایی از دانش زبانی را دارا بوده و در زبان های مبدا و مقصد دارای آثار تالیفی و پژوهشی زیادی هستند.
تکنیک اول : در راستای هدف متن ، ترجمه کنید:
واضح بودن و رسیدن به مفاهیم متن، هدف اصلی ترجمه تخصصی است که باید معنای مفاهیم دقیق متن اصلی را بیان کند. عبارات ابهامی و ساختارهای پیچیده ویژگی های متون ادبی است و نباید در ترجمه متون تخصصی مورد استفاده قرار گیرد. این سخت ترین کار در ترجمه تخصصی است. پیدا کردن واژه های درست می تواند گاهی اوقات چالشی بزرگ برای مترجمین تازه کار باشد که در صورت عدم استفاده درست، موجب ابهام و گاهی تناقض در متن باشد. پیدا کردن جایگزین مناسب برای کلمات علمی همواره کار آسانی نیست و پیش نیاز آن تسلط مترجم بر زمینه تخصصی متن است.
مسئله عنوان شده بدون شک مهم ترین تکنیک ترجمه مقاله است. زمانی که قصد ترجمه مقاله دارید حتما بایستی به ساده نویسی توجه داشته باشید. ساده نویسی به معنای بیان اصل مسئله در قالب کلمات دقیق و روشن است و باید در استفاده از کلماتی که موجب ابهام خواننده میشود، خودداری نمایید.
تکنیک دوم : نیم نگاهی به اشتباهات داشته باشید:
آنچه در میان مترجمان تخصصی معمول است، توانایی آنها در اصلاح اشتباهات کوچک در متن اصلی است که این مسئله نیازمند این است که متن را با دقت مطالعه نمایند. اشتباهات رایج در کارهای علمی عبارتند از: عدم انطباق بین اعداد ذکر شده در جداول،اشاره اشتباه به نمودارها، و اشکالات تایپی در نماد ها. در این مورد به مترجم توصیه می شود که چنین اشتباهاتی را با ذکر در براکت ها یا پاورقی ها اصلاح کنید.
روش های ترجمه متون علمی
توجه کنید مترجم امانت دار متن است و نمی تواند بدون ذکر متنی را به دلخواه تغییر دهد. هر گونه تغییر در متن اصلی باید به صورت کاملا واضح در ترجمه عنوان گردد. برای مطالعه بیشتر از مقاله ” مشکلات بزرگ ناشی از اشتباهات کوچک ترجمه ” دیدن فرمایید.
تکنیک سوم: تغییر ساختار دستوری متن
اگر قواعد دستوری در دو زبان مبدا و مقصد متفاوت است، نیاز است تا متن متناسب با ساختار زبان مقصد تغییر یابد. به عنوان مثال، زبانهایی مانند روسی و آلمانی جملات می تواند زنجیره ای طولانی از کلمات باشند. در این زبانها جملات طولانی بسیار متداول بوده و در ترجمه نیازی به کوتاه سازی جملات وجود ندارد. از سوی دیگر، جملات خیلی طولانی در زبان انگلیسی اصلا متداول نبوده و بایستی اصلاح شوند. در این مورد، مترجم برخی از تغییر های ساختاری و معنایی را در ترجمه متن باید انجام دهد تا به متن سلیس دست یابد. مهمترین چالش در این زمینه ثابت نگه داشتن احساسات و مفاهیم متن است زیرا با تغییر جمله بندی برخی از این موارد تغییر می یابد. توجه داشته باشید در زبان فارسی جملات معمولا کوتاه بوده و جملاتی که در چند خط بیان می شوند بسیار نادر هستند. یکی از تکنیک های مهم در ترجمه متون انگلیسی استفاده از جملات کوتاه است. با تمرین سعی کنید این مهارت را در خود به عنوان یک مترجم تخصصی افزایش دهید.
تکنیک چهارم: خواندن متون علمی در زمینه تخصصی
به منظور ایجاد یک ترجمه تخصصی بی عیب و نقص، مترجم باید تا حد امکان بر زمینه تخصصی متن آگاه باشد. خواندن آخرین کتابها و مجلات علمی به شما کمک می کند مهارت های ترجمه خود را بهبود ببخشید. دوفایده مهم در مطالعه متون تخصصی این است که اولا شما با اصطلاحات و سبک این متون تخصصی آشنا خواهید شد. در مرحله دوم، شما با آخرین تحقیقات و اکتشافات علمی آپدیت خواهید شد، که به شما کمک می کند به راحتی مفاهیمی که می خواهید ترجمه کنید را درک نمایید. شما می توانید یک وبلاگ در زمینه ای که به ترجمه تخصصی می پردازید ایجاد نمایید و در آن قسمت هایی جهت تحقیقات علمی و اخبار ایجاد کنید. شما می توانید مقالات آموزشی بنویسید و سپس آنها را به زبانهای دیگر ترجمه کنید (به یاد داشته باشید که برای جلوگیری از نقض حق نسخه برداری حتما درج کنید که کسی بدون ذکر منبع، اجازه استفاده از مطالب ایجاد شده توسط شما را ندارد). این یک ایده خوب مخصوصا برای متجرمین تازه کاری است که مایل به کسب تجربه در ترجمه تخصصی هستند. به یاد داشته باشید که هرچه بیشتر شما در یک رشته و گرایش ها و زمینه های تخصصی آن مسلط شوید، نوشتن و ترجمه متون تخصصی برای شما ساده تر و سریعتر خواهد بود.
تکنیک پنجم در ترجمه تخصصی: توجه به اعداد و نمادها
در متون تخصصی بسیاری از اعداد، فرمولها، نمودارها و نمادها وجود دارد که نباید فرآیند ترجمه آن را نادیده گرفت. مفهوم انتقالی در یک صفحه کامل یا حتی فصل را می تواند تغییر کند، اگر مترجم به اشتباه اعداد یا نمادی را اضافه کند. برای جلوگیری از این مسئله، مترجم باید به خوبی موضوع را درک کند. مترجم تخصصی باید توجه زیادی به تمام چیزهای کوچک داشته باشد.
روش های ترجمه متون علمی
تکنیک ششم: همیشه ترجمه خود را ویرایش کنید
یک تکنیک موثر و خوب در ترجمه تخصصی، این است که پس از تکمیل ترجمه ، از یک مترجم دیگر برای اصلاح کار خود کمک بخواهید. بهتر است از مترجمان دیگری که تجربه ترجمه متون تخصصی در این زمینه دارند استفاده نمایید. به این ترتیب، تمام اشتباهات احتمالی که متوجه نشده اید، اصلاح می شود.
تکنیک هفتم: تطبیق سبک خود را به نوع سند
در متون علمی و تخصصی، انواع مختلفی از متون که نیاز به فرمت های مختلفی دارند، وجود دارند. اگر شما ترجمه کار آکادمیک هستید، باید در سبکی علمی با عبارات پیچیده و کلمات کمتر رایج ترجمه کنید. از سوی دیگر، اگر میخواهید متنی در مورد کاتالوگ ها یا دستورالعمل های دارویی صحبت می کنیم، بایستی از سبکی متفاوت با سبک آکادمیک استفاده کنیم. این متون توسط افراد عادی یا مبتدیان در زمینه های تخصصی خوانده می شود. به همین دلیل نحوه نوشتار باید بیشتر در دسترس و قابل درک باشد. سبک یک مترجم تخصصی در ترجمه مقاله باید بسیار روشن و مختصر باشد. هم اکنون شما برای ترجمه یک مقاله آماده‌اید درصورتی که می خواهید یک مقاله بنویسید از مقاله ” چگونگی نوشتن و ترجمه مقاله ISI : ریزترین نکات و قواعد ” دیدن فرمایید.
در نتیجه، ترجمه تخصصی همیشه یک چالش است. مترجم باید با خود را تغییرات مداوم در این زمینه به روز نگه دارد. به بیان دیگر او باید محققی در زمینه تخصص خود باشد.