مقایسه ترجمه های استعاره های قرآن کریم در ترجمه میبدی و فولادوند

مقایسه ترجمه های استعاره های قرآن کریم در ترجمه میبدی و فولادوند

دانلود فایل اصلی مقاله

منبع: مجله دانشگاه تهران
نویسندگان
محمدرضا اسلامی مهرجردی 1؛ علیرضا باقر2
1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی
2استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی
چکیده
بلاغت یکی از وجوه مهم اعجاز قرآن کریم است و استعاره از شاخص‌ترین‌ جلوه‌های زیبایی‌شناختی به شمار می‌رود. برگردان این فن ادبی چنان دشوار است که گروهی آن را ناممکن دانسته‌اند؛ البته ترجمه‌پژوهان بزرگی مانند نیومارک چنین کاری را ممکن دانسته، چارچوب‌ها و شیوه‌های خاصی برای آن پیشنهاد کرده‌اند. این پژوهش پس از تعریف گذرای استعاره و نگاهی به برخی نظریه‌های نوین و مهم پیرامون برگردان استعاره، به بررسی و مقایسة برگردان استعاره‌های قرآن در ترجمة کهن میبدی و ترجمة معاصر فولادوند می‌پردازد و به این نتیجه می‌رسد که این مترجمان از شیوه‌های گوناگون برگردان استعاره بهره گرفته‌اند و این گوناگونی تنها برای ایجاد تنوع نبوده، واقعیت‌های دیگری را نمایان می‌سازد.که از آن جمله اهمیت موقعیت زمانی مترجم و پایبندی وی به اصول رایج در زمان آن ترجمه می باشد چرا که در قرون اولیه اسلام بر ترجمه ناپذیری قرآن کریم تاکید می شد و مترجم می بایست برای رفع آن حساسیت قرآن را فقط باز تولید می کرد ، اما به تدریج این محدودیت برطرف شد.
کلیدواژه‌ها
استعاره‌های قرآن؛ برگردان استعاره؛ میبدی؛ فولادوند؛ ترجمة قرآن
مراجع

قرآن مجید.

ابن اثیر، مجدالدین مبارک، النهایة فی غریب الحدیث و الاثر، لبنان، دار الفکر، الطبعة الثالثة، 1420.

ابن ابی الاصبع المصری، بدیع القرآن، ترجمة سیدعلی میرلوحی، چاپ سوم، آستان قدس رضوی، 1368.

ابن فارس، احمد بن حسین (395هـ) ، مقاییس اللّغة، تهران، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1387.

ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دار صادر، 2000.

ابوالعدوس، یوسف، التشبیه و الاستعاره، منظور مستأنف، عمان، دار المسیره، الطبعة الثالثة، 1430.

آذرنوش، آذرتاش، فرهنگ معاصر عربی، فارسی، تهران، نشر نی، 1379.

انوری، حسن، فرهنگ بزرگ سخن، چاپ دوم، سخن، 1382.

الجارم، امین، البلاغة الواضحة، قم، سیدالشهدا، 1372.

باقر، علیرضا، «دشواری ترجمة استعاره با تأکید بر شیوه­های برگردان استعاره­های قرآنی در ترجمة طبری»، پژوهش­نامة قرآن و حدیث، انجمن علوم قرآن و حدیث ایران، ش 11، صص 53-71، پاییز و زمستان 1391.

بستانی، فؤاد افراد، منجد الطلاب، ترجمة محمدبندر ریگی، قم، انتشارات اسلامی، چاپ پانزدهم، بی­تا.

بحرانی، سیدهاشم حسینی، البرهان فی تفسیرالقرآن، قم،مؤسسه بعثت، 1417.

بوتشاشه، جمال، «نماذج من الاستعاره فی القرآن و ترجمتها باللغة الانجلیزیة»، مذکرة لنیل شهادة الماجستر فی الترجمی، تحت اشراف مختار محمصاجی، جامعة الجزائر، کلیة الآداب و اللغات، 2004-2005.

جبران، مسعود، فرهنگ الفبائی عربی– فارسی، ترجمة رضا اترابی­نژاد، مشهد، آستان قدس رضوی، 1386.

جُر، خلیل، فرهنگ لاروس، ترجمة سیدحمید طبیبیان، ، تهران، امیرکبیر، چاپ نوزدهم، 1391.

جرجانی، عبدالقاهر، اسرار البلاغة، ترجمة جلیل تجلیل، تهران، دانشگاه تهران، 1389.

خرم­دل، مصطفی، التفسیر المقتطف، تهران، دارالاحسان، 1376ش.

خرمشاهی، بهاء­الدین، بررسی ترجمه­های امروزین فارسی قرآن کریم، قم، مؤسسة فرهنگی ترجمان وحی، 1389.

، دانشنامة قرآن و قرآن پژوهی، تهران، دوستان، 1381.

خسروی، سیدغلامرضا، ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن، راغب اصفهانی، تهران، مرتضوی، 1374.

دهخدا، علی­اکبر، لغت­نامه، تهران، دانشگاه تهران، 1373.

الرازی، محمد بن ابی بکر، مختار الصحاح، دمشق – بیروت، الیمامة، الطبعة الثانیة، 1987.

اصفهانی، راغب، مفردات الفاظ قرآن کریم، ترجمة حسین خداپرست، قم، نوید اسلام، بی­تا.

البعلبکی، روحی، فرهنگ عربی – فارسی المورد، طهران، سپهر، الطبعة الرابعة، 1391ش.

سیّاح، احمد، فرهنگ بزرگ جامع نوین، تهران، اسلام، 1377.

شُبّر، عبدالله، تفسیر القرآن الکریم، قم، اهل الذکر، 1427.

ضیف، شوقی، تاریخ و تطور علوم بلاغت، ترجمة محمدرضا ترکی، تهران، سمت، 1383.

صابونی، محمدعلی، صفوة التفاسیر، لبنان – بیروت، دارالفکر، 2000.

صبّاغ، ت، استعاره­های قرآن پوشش­های گفتاری در قرآن، ترجمة سیدمحمدحسین مرعشی، تهران، نگاه معاصر، 1385.

طباطبائی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، تهران، بنیاد علمی و فکری علامه طباطبائی و سپهر، 1370.

طبرسی، ابوعلی فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، دمشق، دارالمعرفة، 1406.

_________________ ، ترجمة تفسیر جوامع الجامع، ترجمة عبدالعلی صاحبی، مشهد، آستان قدس رضوی، 1377.

فیّود، عبدالفتّاح، علم البیان، مصر، الازهر، الطبعة الثانیة، 1418.

طبری، ابن جریر، جامع البیان عن تأویل آی القرآن، عمان، دارالاعلام، 1421.

طریحی، فخرالدّین، مجمع البحرین، قم، مؤسسة البعثة، 1414.

طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ابی جعفر محمد بن الحسن، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، 1409.

عربی، محی­الدّین، تفسیر القرآن الکریم، تهران، ناصر خسرو، 1388.

العروسی الحویزی، تفسیر نور الثقلین، عبدعلی بن جمعه، قم، انوار الهدی، 1434.

فاضلی، محمّد، دراسة و نقد فی مسائل بلاغیة هامّة، طهران، سمت، الطبعة الثالثة، 1388.

فضیلت، محمود، زیبایی­شناسی قرآن، تهران، سمت، 1387.

قدامة بن جعفر، نقدالشعر، قسطنطنیه، مکتبة الجوائب، 1302ق.

کوّاز، محمدکریم، الاسلوب فی الاعجاز البلاغی للقرآن الکریم، ترجمة سید حسین سیّدی، تهران، سخن 1386.

معلوف، لوئیس، المنجد فی اللغه و الاعلام، بیروت، دارالمنشور، الطبعة الثالثة والثلاثون، 1992.

الملکی المیانجی، محمدباقر، مناهج البیان فی تفسیر القرآن، ایران، مؤسسة الطباعة و النشر وزارة الثقافة و الارشاد الاسلامی، 1416.

نحوی، سیدمحمد، فرهنگ وام واژه ­های عربی در فارسی دخیل، تهران، اسلامی تهران، 1368.

نصیریان، یدالله، علوم بلاغت و اعجاز قرآن، تهران، سمت، 1387.

نیومارک، پیتر، دورة آموزش فنون ترجمه، ترجمة منصور فهیم و سعید سبزیان، تهران، راهنما، 1386.

یوسفی، حسین، فرهنگ بزرگ سخن، تهران، سخن، 1382.

معروف، یحیی، فن ترجمه، تهران، سمت، 1380.

میبدی، رشیدالدین، کشف الاسرار و عدة الابرار، تحقیق علی­اصغر حکمت، تهران، توس، چاپ پنجم، 1371.