صنعت تضمین در ترجمه قرآن
آسیب‌شناسی استفاده از صنعت تضمین در ترجمه‌های فارسی قرآن
نویسندگان
برای دانلود فایل کامل مقاله اینجا کلیک کنید
صدیقه موسوی کیانی ۱ سید محمود طیب حسینی ۲
۱ دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران
۲ دانشیار علوم قرآن و حدیث، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران
چکیده
قرآن کریم معجزه جاودان ادب و بلاغت است. در مباحث بلاغی، ایجاز از اهمیت خاصی برخوردار است. تضمین نوعی از ایجاز است که کلمه، ضمن حفظ معنای خود، به شیوه استعمالِ کلمه دیگر ازنظر تعدّی و لزوم به‌کاررفته و معنای آن کلمه را نیز به معنای خود اضافه می‌کند و به این ترتیب به شکلی موجز بر هر دو معنا دلالت می‌کند. تضمین از نوع حقیقت است نه مجاز، چراکه در این اسلوب، واژهای حذف شده و معنای محذوف و مذکور هردو مدّ نظر گوینده میباشد. قیاسی بودن تضمین با رعایت شرایط آن میتواند قابل‌قبول باشد. در موارد متعددی از آیات قرآن اسلوب تضمین به‌کاررفته که در صورت عدم توجه به آن هنگام ترجمه، میتوان گفت ترجمه دقیقی از آیه ارائه نشده است. این نوشتار با روش توصیف و تحلیل در پی پاسخ به این سؤال است که ترجمه‌های فارسی قرآن در چنین آیاتی از چه میزان دقتی برخوردارند. بررسی‌های انجام شده نشان داد، بیشتر این ترجمهها جز در موارد اندک، به معنای تضمین شده در کلمه به‌کاررفته در آیات موردبحث، بی‌توجه بودهاند.
همچنین بخوانید: ترجمه فعل اصبح در قرآن
کلیدواژه‌ها
آسیب‌شناسی ترجمه‌های فارسی بلاغت قرآن تضمین نحوی حقیقت و مجاز
قرآن کریم: مترجم: گرمارودی، علی. (۱۳۸۴). چ ۲٫ تهران: قدیانی.
………………: مترجم: الهی قمشهای، مهدی. (۱۳۸۰). چ ۲٫ قم: فاطمه الزهراء.
………………: مترجم: فولادوند، محمدمهدی (۱۴۰۵ ق). تهران: دارالقرآنالکریم.
………………: مترجم: معزی، محمد کاظم. (۱۳۷۲). چ ۱٫ قم: اسوه.
………………: مترجم: صفارزاده، طاهره. (۱۳۸۸). بیجا: بینا.
………………: مترجم: انصاریان، حسین. (۱۳۸۳). چ ۱٫ قم: اسوه.
………………: مترجم: ارفع، کاظم. (۱۳۸۱). چ ۱٫ تهران: مؤسسه فیض کاشانی.
……………….: مترجم: بلاغی، عبد الحجت. (۱۳۸۶). چ ۱٫ قم: حکمت.
……………….: مترجم: پاینده، ابوالقاسم، بیتا. چ ۵٫ تهران: جاویدان.
……………….: مترجم: پورجوادی، کاظم. (۱۴۱۴ ق). چ ۱٫ تهران: بنیاد دائره‌المعارف اسلامی.
……………….: مترجم: حجتی، مهدی. (۱۳۸۴). چ ۶٫ قم: بخشایش.
……………….: مترجم: خسروانی، علیرضا. (۱۳۹۰). چ ۱٫ تهران: اسلامیه.
……………..: مترجم: رضایی اصفهانی، محمدعلی. (۱۳۸۳). چ ۱٫ قم. مؤسسه دارالفکر.
……………..: مترجم: صلواتی، محمود، (۱۳۸۷). چ ۱٫ تهران: مبارک.
……………..: مترجم: صفی علیشاه، حسن بن محمد باقر. (۱۳۷۸). چ ۱٫ تهران: منوچهری.
……………..: مترجم: ترجمه تفسیر طبری، مترجمان. (۱۳۵۶). چ ۲٫ تهران: توس.
……………..: مترجم: طالقانی، محمود، (۱۳۶۲). چ ۴٫ تهران: شرکت سهامی انتشار.
……………..: مترجم: عاملی، ابراهیم، (۱۳۶۰). چ ۱٫ تهران: صدوق.
……………..: مترجم: قرشی، علی اکبر، (۱۳۷۷). چ ۳٫ تهران: بنیاد بعثت.
……………..: مشکینی، علی، (۱۳۸۱). چ ۲٫ قم: الهادی.
……………..: مترجم: یاسری، محمود. (۱۴۱۵ ق). چ ۱٫ قم: بنیاد فرهنگی امام مهدی.
ابن فارس، ابوالحسن. (۱۳۹۹ ق). معجم مقاییس اللغه. بیجا: دارالفکر.
ابن جنی، ابوالفتح عثمان. (بیتا). الخصائص. چ ۴٫ مصر: الهیئه المصریه العامه للکتب.
احمد نکری، قاضی عبد النبی. (۱۴۲۱ ق). البلاغه العربیه. چ ۱٫ بیروت: دار الکتاب العلمیه.
…………………………………………….. (۱۴۲۱ ق). دستور العلماء. چ ۱٫ بیروت: دار الکتاب العلمیه.
ابن هشام انصاری، جمال‌الدین. (بیتا). مغنی اللبیب عن کتب الاعاریب. بیجا: بینا.
ابن عاشور، محمدبن طاهر. (بیتا). التحریر و التنویر. بیجا: بینا.
ابن منظور، محمدبن مکرم. (۱۴۱۴ ق). لسان العرب. چ ۳٫ بیروت: دارصادر.
ابوحیان آندلسی، محمدبن یوسف. (۱۴۲۰ ق). البحر المحیط. بیروت: دارالفکر.
آلوسی، محمود. (۱۴۱۵ ق). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم. بیروت: دار الکتاب العلمیه.
تهانوی، محمدعلی (اعلی). (۱۹۹۶ م). کشّاف اصطلاحات الفنون و العلوم. به کوشش علی دحروج. چ ۱٫ بیروت: لبنان ناشرون.
جوادی آملی، عبدالله. (۱۳۸۸). تفسیر تسنیم. چ ۲٫ قم: مرکز نشر اسراء.
حسن، عباس. (بیتا). النحو الوافی. چ ۱۵٫ بیجا: دار المعارف.
درویش، محی‌الدین. (۱۴۱۵ ق). اعراب القرآن و بیانه. چ ۴٫ سوریه: دارالارشاد.
زرکشی، محمدبن عبدالله. (۱۴۰۸ ق). البرهان فی علوم القرآن. بیروت: دار الکتاب العلمیه.
زمخشری، محمود. (۱۴۰۷ ق). الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل. بیروت: دار الکتاب العربی.
سیوطی، جلال‌الدین. (۱۳۹۴ ق). الاتقان فی علوم القرآن. به کوششش محمد ابوالفضل ابراهیم. چ ۱٫ مصر: الهیئه المصریه العامه للکتب.
طباطبایی، محمدحسین. (۱۴۱۷ ق). المیزان فی تفسیر القرآن. چ ۵٫ قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
طریحی، فخرالدین. (۱۳۷۵). مجمع البحرین. چ ۳٫ تهران: کتاب‌فروشی مرتضوی.
مصطفوی، حسن. (۱۳۶۰). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
هاشمی بک، احمد. (۱۳۵۸). جواهر البلاغه فی المعانی و البیان و البدیع. چ ۱۰٫ مصر: الاعتماد.
میدانی، عبدالرحمن بن حسن. (۱۴۱۶ ق). البلاغه العربیه. چ ۱٫ بیروت: دار القلم. دارالشامیه.
صنعت تضمین در ترجمه قرآن