نعت حقیقی و سببی

نعت حقیقی و سببی

صفت حقیقی و سببی
نعت و صفت به یک معنا هستند
نعت یا صفت تابعی است که تمام کننده متبوعش است با بیان معنایی که در متبوع یا متعلق متبوعش است
بنابراین دو نوع نعت وجود دادرد:
۱-نعت حقیقی : جاء رجل عالم
۲-نعت سببی: مانند: جاء رجل عالم أبوه در این مثال عالم دلالت بر معنایی در أب می کند که متعلق به رجل است.
اصل در نعت حقیقی این است که مشتق باشد .امّا در موارد زیر نعت به صورت جامد می آید ، که برخی از آنها قابل تأویل به مشتق می باشد و برخی قابل تأویل نمی باشد .

نعت های که مؤول به مشتق می باشند :

۱-اسم های اشاره غیر مکانی، همانند : «شاهدتُ الفتی هذا» که اسم اشاره «هذا»به مشتق تأویل می گردد، به تقدیر : «شاهدت الفتی المشار الیه».

نکته : به طور کلی هر گاه اسم اشاره بعد از مشارالیه بیاید، یا به عبارت دیگر هر گاه جای اسم اشاره و مشارالیه عوض شود در این صورت اسم اشاره نقش «صفت» دارد. مانند : «اشتریتُ الکتاب هذا»

۲-موصولی که با «ال» آغاز شده باشد . همانند:«عرفتُ العالمَ الّذی اخترع الحاکی»، و تأویل کلام این گونه است : «عرفتُ العالمَ المخترع»

۳-اسم عدد : هرگاه جای عدد و معدود عوض شود،یعنی عدد بعد از معدود بیاید. مانند : رأیتُ رجالاً اربعهً» به تأویل « رأیت رجالاً معدودین بهذا العدد».

۴-اسم نسبت : مانند «شاهدتُ رجلاً ایرانیّاً» به تأویل : «شاهدتُ رجلاً منسوباً إلی ایران».

۵-اسم جامدی که به معنای مشتق دلالت کند،یا بعبارت دیگر هرگاه صفت مبتنی بر تشبیه باشد، قابل تأویل به مشتق می باشد . مانند : «الرّجل الثّعلب مکروهٌ» به تأویل : «الرّجل المحتالُ مکروهٌ» – «رأیت زیداً أسداً» به تأویل:«رأیت زیداً الشّجاع».

۶-«ذو و ذات » که به معنای «صاحب» باشد، هماندد : «مررت بِرجلٍ ذی مالٍ»به تأویل «مررت بِرجل صاحب مالٍ».

۷-مصدر ثلاثی غیر میمی که به جای مشتق آمده باشد و در چنین حالتی لازم است به صورت مفرد مذکّر آورده شود . مانند : «ماءٌ سکبٌ» به تأویل «ماءٌ مسکوب» – «الرّجال ثقه» به تأویل «رجال موثوق بهم».

۸-دو لفظ«أیّ و کلّ » در صورتی که بر کمال دلالت کنند، مانند «أنت فتیً أیُّ فتیً» به تأویل « أنت فتیً کامل فی الصفات الإنسانیه».

۹-لفظ «ما» در صورتی که مقصود از آن ابهام باشد . مانند «لأمرٍ ما جَدعَ قصیرٌ أنفه» به تأویل « لأمرٍ عظیمٍ جدع قصیرٌ أنفه».

دانلود و مشاهده فایل آموزش موصوف و صفت عربی

نعت حقیقی و سببی – قواعد زبان عربی – توضیح قواعد صفت حقیقی و صفت سببی